Mal Rejimlerinin Tasfiyesinde Sosyal Güvenlik ve Sosyal Yardım Kuruluşları ile Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK) Birikimlerinin Nasıl Tasfiye Edileceği  

Giriş 

Mal rejimlerinin tasfiyesi, evliliğin sona ermesiyle birlikte eşlerin malvarlıklarının paylaşımında çok boyutlu bir analiz gerektirir. Bu bağlamda, sosyal güvenlik ve sosyal yardım kurumlarından elde edilen gelirler ile OYAK (Ordu Yardımlaşma Kurumu) birikimlerinin hukuki statüsü, özellikle edinilmiş mal ve kişisel mal ayrımında kritik öneme sahiptir. Bu çalışma, ilgili ödemelerin tasfiyedeki yerini hem akademik literatür hem de Yargıtay içtihatları ışığında kapsamlı biçimde değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

Sosyal Güvenlik Kurumları ve Sosyal Yardım Kuruluşlarından Yapılan Ödemeler

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’na göre, eşlerin çalışma karşılığı elde ettikleri kazançlar edinilmiş mal sayılmakta ve tasfiyeye konu olmaktadır (TMK m. 219)¹. Bu kapsamda sosyal güvenlik kurumlarından emeklilik, malullük gibi nedenlerle yapılan toplu ödemeler de edinilmiş mal olarak değerlendirilmektedir². 

Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2012/7319 E., 2013/14064 K. sayılı kararında şu şekilde hüküm kurmuştur: “Eşlerden biri adına açılan emeklilik hesabına evlilik içinde yapılan prim ödemeleri, edinilmiş mallara katılma rejimi kapsamında tasfiyeye tabidir.” 

Ancak, çalışma gücü kaybına dayanan tazminatlar şahsa sıkı sıkıya bağlı hak olarak değerlendirilerek kişisel mal kabul edilmektedir³. Yargıtay uygulamaları da bu doğrultudadır. Örneğin, Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 2014/12012 E., 2014/15596 K. sayılı kararında, iş kazası sonucu alınan tazminatın kişisel mal olduğu açıkça belirtilmiştir. 

Öte yandan, sosyal yardım kuruluşlarından sağlanan yardımların tasfiye kapsamına dahil edilip edilmeyeceği hususunda ödemenin mahiyeti önem taşır. Evlilik birliği içinde yapılan katkılar neticesinde sağlanan yardımlar tasfiyeye dahil edilirken, yardımın karşılıksız ve kişisel nitelikte olması halinde kişisel mal olarak değerlendirilir. OYAK maluliyet yardımı buna örnektir.

OYAK Birikimlerinin Tasfiyedeki Durumu

OYAK, üyelerinin tasarruflarını değerlendiren ve emeklilik gibi durumlarda toplu ödeme yapan bir kurumdur. OYAK birikimleri, üyeliğin evlilik birliği içinde gerçekleşmesi durumunda edinilmiş mal olarak değerlendirilmektedir. Burada değerlendirme yapılırken  evlilik tarihi de dikkate alınmalıdır. 01 Ocak 2002 tarihi öncesi yapılan  birikimler edinilmiş mallar kapsamında kabul edilmeyecektir. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2013/9435 E., 2013/17711 K. sayılı kararında; “OYAK’tan alınan emekli ikramiyesinin, evlilik süresince ödenen primler oranında edinilmiş mal rejimine dahil edilmesi gerektiği” yönünde içtihat geliştirmiştir. 

OYAK üyeliklerinin evlilik birliği içinde yapılan prim ödemeleri sayesinde Oyak  gelirleri ve birikimleri kazanıldığından tasfiye hesabına dahil edilmesi gerekmektedir. Ancak, OYAK tarafından ölüm veya malullük nedeniyle yapılan yardımlar, şahsın kişisel malı olarak kabul edilmelidir.  “Ölüm halinde OYAK’tan yapılan ödemeler, şahsa sıkı sıkıya bağlı hak olması nedeniyle tasfiye hesabına dahil edilmemelidir”.

Yargıtay İçtihatları ve Doktrindeki Görüşler

Yargıtay’ın yerleşik içtihatları doğrultusunda, sosyal güvenlik ve benzeri kurumlardan kaynaklanan toplu ödemeler, primlerin ödeme dönemi esas alınarak değerlendirilir. Eğer primler evlilik birliği içinde ödenmişse, bu kazanımlar edinilmiş mal kabul edilerek tasfiye hesabına dahil edilir. 

Prof. Dr. Faruk Acar da bu konuda şöyle demektedir: “Her bir eşin kazanımları, aksini ispat edemedikçe edinilmiş mal sayılır. OYAK birikimleri ve sosyal güvenlik ödemeleri de bu kural kapsamında değerlendirilmelidir”⁶. 

Ayrıca, Türkiye Barolar Birliği’nin hazırladığı çalışmada şu öneri getirilmiştir: “Mal rejimi tasfiyesinde, ödemelerin niteliği ve zamanı esas alınmalı; evlilik süresi içinde yapılan prim ödemelerine dayalı haklar edinilmiş mal olarak kabul edilmelidir”⁷. 

Sonuç 

Mal rejimi tasfiyesi sürecinde sosyal güvenlik ve sosyal yardım ödemeleri ile OYAK birikimlerinin durumu, hukuki olarak özenle incelenmesi gereken bir konudur. Ödemelerin kaynağı, niteliği ve ödeme dönemine bakılarak yapılacak değerlendirme, eşler arasındaki mali dengeyi ve adaleti sağlama amacı taşır. 

Sonuç olarak, Yargıtay kararları ve doktriner görüşler doğrultusunda önerilen uygulama, evlilik birliği içinde edinilen primlerin tasfiye hesabına dahil edilmesi; kişisel mala bağlı yardımların ise ayrık tutulmasıdır. Bu yöntem, hukuki güvenliği ve hakkaniyeti sağlama yönünde önemli bir adım teşkil eder. 

Av. Yalçın TORUN 

Web sitemizde yayımlanan yukarıdaki yazılı metnin, eser sahipliği hakları  Av.Yalçın TORUN’a aittir. Bu yazılı metin hak sahipliğinin tespiti amacıyla zaman içerikli elektronik imza ile muhafaza edilmektedir. Sitemizdeki yazılı metinler avukat meslektaşlarımız tarafından dilekçelerinde serbestçe kullanılabilir, fakat metinlerin tamamının, bir kısmının veya özetinin atıf yapılmaksızın başka web sitelerinde yayınlanmasına iznimiz yoktur.

Kaynakça 

1. Türk Medeni Kanunu, Kanun No: 4721, Resmi Gazete: 8 Aralık 2001, Sayı: 24607. 
2. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, 2012/7319 E., 2013/14064 K. 
3. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2014/12012 E., 2014/15596 K. 
4. Prof. Dr. Faruk Acar, Türk Hukukunda Yasal Mal Rejimleri, 2019. 
5. Türkiye Barolar Birliği, Türk Medeni Kanununda Düzenlenen Mal Rejimleri, Hukuk Okur Yazarlığı Projesi, 2019.