TSK, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’na Alınacak Adaylar Hakkında Olumsuz Rapor Düzenlenmesi Halinde Başvurularak Hukuki Çareler
A.Giriş
Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’nda istihdam edilmek isteyen adaylar, sağlık şartlarını taşıyıp-taşımadığının tespit edilmesi amacıyla yetkili hastanelere sevk edilmektedir. Yetkili hastaneler Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği hükümlerine göre aday hakkında rapor düzenlemekte ve bu rapor adayın istihdam edilmek istediği statüdeki sağlık şartlarını taşıyıp-taşımadığını tespit etmektedir. Düzenlenecek rapor aday hakkında olumsuz bir karar içermesi halinde, adayın ilgili kuruma alınması mümkün olmamaktadır.
B.Olumsuz Sağlık Raporu Düzenlenmesi Halinde İzlenecek İtiraz Süreci
Aday hakkında hastane tarafından düzenlenen olumsuz sağlık raporuna adayın itiraz hakkı bulunmaktadır. Şöyleki; Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği madde 81’E göre Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarınca verilen raporlara tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde, bu kuruluşlarca temin sürecinde bulunan adaylara ilişkin verilen raporlara ise tebliğ tarihinden itibaren üç işgünü içinde itiraz edilebilir. Yine madde 81’e göre rapor kararlarına yapılacak itirazlar, Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği hükümlerine göre yürütülmektedir. Anılan yönetmeliğe göre ise; bir sağlık kurulu kararına aday tarafından itiraz edildiği takdirde; itiraz dilekçesi o yerin en büyük mülki amirliğince ilk raporun tasdikli bir örneği ile birlikte en yakın başka bir sağlık kuruluna gönderilir. Birinci ve ikinci rapor kararları aynı olursa karar kesinleşir. Çelişki halinde hasta bir hakem hastaneye gönderilir. Bu hastane sağlık kurulunca verilen karar kesindir.
C.Olumsuz Raporun Kesinleşmesi Halinde Hukuki Çareler
a.Raporun İptali Talebi İle İdari Yargıda Dava Açılabilir mi?
Aday hakkında verilen olumsuz rapor kesinleştiği takdirde, bu rapor nedeniyle adayın TSK’ya, Jandarma Genel Komutanlığına veya Sahil Güvenlik Komutanlığına alınması mümkün olmayacaktır. Bu rapora karşı doğrudan idari yargıda iptal davası açılması halinde ise raporun hazırlık işlemi niteliğinde olması nedeniyle mahkemelerce inceleme yapılmamaktadır. Raporların hazırlık işlemi niteliğinde olması nedeniyle idari davaya konu olamayacağına dair emsal karar şu şekildedir;
“Aktarılan olay ve yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; davacı hakkında düzenlenen uzman erbaş olamayacağını ilişkin sağlık raporunun asıl işleme hazırlık niteliğinde bir işlem olduğu, davacının uzman erbaş olarak atanıp atanmayacağı hakkındaki nihai kararın atamaya yetkili ilgili kurum tarafından verileceği, dava konusu raporun tek başına davacının hukukunda bir değişiklik meydana getirmediği, ilgili kurum tarafından davacının uzman erbaş olarak atanması ya da atanmaması yönünde bir işlem tesis edildiğinde bu işlemin davaya konu olabileceği anlaşıldığından dava konusu raporun tek başına idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gerekli bir işlem olmadığı sonucuna varılmıştır.” (Aksaray İdare Mahkemesi 2020/… Esas, 2020/…. Karar Sayılı Karar)
b.Olumsuz Sağlık Raporu Verilmesi Halinde Adayın Açması Gereken Dava Hangisidir?
Olumsuz sağlık raporu kesinleştiğinde adayın yargı sürecine başvurabilmesi için öncelikle adaylığının sonlandırılmasına ilişkin işlem tesis edilmelidir. Bu işlem tesis edildikten sonra, bu işleme karşı 60 gün içerisinde idari yargıda dava açılmalıdır. İdari yargıda açılan davada mahkemelerce davacı taraf hastaneye sevk edilmekte ve hastane tarafından düzenlenen yeni rapor dikkate alınarak dosyada karar verilmektedir.
c.Olumsuz Rapor Sonrası Adaylığın Sonlandırılması İşlemine Karşı Açılan Davalarda Verilen Emsal Kararlar
“Dava dosyasının incelenmesinden; davacının Jandarma Genel Komutanlığı bünyesinde 2024 yılı Sözleşmeli Jandarma Uzman Erbaş temin sınavında başarılı olduğu ve “Uzman Erbaş Olur” şeklinde sağlık kurulu raporu almak üzere …. Hastanesi’ne sevk edildiği, …… Hastanesi’nce …. tarihli “Madde 16 F/1 Uzman Erbaş Olamaz” raporu düzenlendiği ve yapılan itiraz üzerine sevk edildiği …. Hastanesinde yapılan sağlık muayenesinde ….. tarihli “Madde 16 F-1 Uzman Erbaş Olamaz” raporu düzenlenmesi üzerine uzman erbaş olabilmek için gerekli sağlık şartını sağlamadığından bahisle uzman erbaş adaylık işlemlerinin sonlandırıldığı, bu durum üzerine davacı tarafından tanzim edilen sağlık kurulu raporlarının hukuka aykırı olduğundan bahisle uzman erbaş adaylık işlemlerinin devam ettirilmesi istemiyle davalı idareye başvuru yapıldığı, başvurunun …. tarihli işlemle reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Davacının sağlık durumunun tespiti amacıyla Mahkememizin …. tarihli ara kararı üzerine sevk edildiği …..Hastanesince düzenlenen ….. tarihli ve … sayılı Sağlık Kurulu Raporunda; “… uzman erbaş olur.Oy birliği ile karar verilmiştir.” şeklinde görüş ve kanaatlere yer verildiği görülmektedir.
Bu durumda, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı Ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinde yer alan sağlık şartlarını taşıyıp taşımadığının tespiti amacıyla sevk edildiği ….. Hastanesi tarafından düzenlenen raporla uzman erbaş olabileceği ortaya konulan davacının, sağlık şartlarını taşımadığı gerekçesiyle adaylık işlemlerinin sonlandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.”( Ankara 14. İdare Mahkemesi 2024/… Esas, 2025/… Karar Sayılı Karar)
“Olayda 2023 Yılı Dış Kaynaktan Astsubay Temin Faaliyetleri kapsamında davacının ……. Hastanesi tarafından düzenlenen …. tarihli kurul raporunda davacı hakkında …. Muvazzaf sözleşmeli astsubay olamaz yönünde rapor düzenlendiği , davacı tarafından söz konusu rapora yapılan itiraz sonucu davacı hakkında ….. Hastanesi tarafından düzenlenen …2024 tarihli raporda ise ” …. Hastanesi’nden verilen … tarihli …. rapor sayılı durum bildirir raporda; …. tarihinde anksiyete bozukluğu tanısı ile bir kez psikiyatri poliklinik kaydının olduğu, halihazırda aktif psikopatolojisi olmadığı kanaati bildirildiği anlaşılmıştır. İlgili evraklar arasında ilgili tarihteki psikiyatri muayenesine dair ilgili hekimin ilgili tanıyı “sehven yazdığına dair herhangi bir evrak görülememiş olup; e-nabzı kayıtlarının nasıl silindiği anlaşılamamıştır. İlgili tüm evraklar ektedir. Alınan öyküsünden .. tarihinde ….. başvurusu teyit edilmiş olup, verilen tedaviyi kullanmadığı, halen psikiyatrik tanı-tedavi-takibinin olmadığı ve halen herhangi bir psikiyatrik yakınmasının olmadığı öğrenilmiştir. İlgili evrak ektedir. Şahsın yapılan psikiyatrik ve psikometrik değerlendirmesi sonucunda aktif psikopatolojisi saptanmamıştır.” bilgisine yer verildiği, 10.10.2024 tarih ve 32688 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinin güncel halinde ise EK-C “HASTALIKLAR LİSTESİ” “III. RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI” başlıklı kısmında yer alan 16. maddesinde; anksiyete, depresif bozukluklarla ilgili Geçmiş psikiyatrik tanı reaktif ve tekrarlamayan bir durum gösteriyorsa ve üç aydan kısa süreli tedavi almışsa, geçmiş tıbbi kayıtlarda bu duruma ilişkin hastane yatışı, psikotik belirtiler, intihar girişimi, madde kullanımı, dürtüsellik, kendine zarar verici davranışlar tanımlanmıyorsa, dış kaynaktan alınanlarda son 3 yıla ait psikiyatrik bir tanı/tedavi kaydı yoksa veya hâlen ruhsal muayene ve/veya psikometrik inceleme sonuçlarına göre psikopatolojik bir unsur saptanmamışsa, psikiyatri uzmanı tarafından “sağlam” kabul edileceği, hükmüne yer verildiği, görülmekle davacının söz konusu şartlar dikkate alınmaksızın sözleşmeli /muvazzaf astsubay olamayacağı yönünde tanzim edilen raporlara istinaden ilişiğinin kesilmesi yönünde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk görülmemiştir.”(Ankara 19. İdare Mahkemesi 2024/… Esas, 2025/…. Karar Sayılı Karar)
Av.Yalçın TORUN
Av.Meryem KILIÇ
Uyarı; Web sitemizde yayımlanan yukarıdaki yazılı metnin, eser sahipliği hakları Av.Meryem KILIÇ ve Av.Yalçın TORUN’a aittir. Bu yazılı metin hak sahipliğinin tespiti amacıyla zaman içerikli elektronik imza ile muhafaza edilmektedir. Sitemizdeki yazılı metinler avukat meslektaşlarımız tarafından dilekçelerinde serbestçe kullanılabilir, fakat metinlerin tamamının, bir kısmının veya özetinin atıf yapılmaksızın başka web sitelerinde yayınlanmasına iznimiz yoktur.