ANAYASA MAHKEMESİ TAKSİRLİ SUÇLAR NEDENİYLE 6 AY VEYA DAHA FAZLA SÜRE İLE CEZAYA MAHKUM OLAN UZMAN ERBAŞLARIN SÖZLEŞMELERİNİN FESHEDİLMESİNE DAİR DÜZENLEMEYİ İPTAL ETTİ

3269 Sayılı Uzman Erbaş Kanunu madde 12’de sözleşme fesih halleri sayılmıştır. Bu hallerden biri de taksirli suçlar nedeniyle mahkumiyet halidir. Bu maddeye göre; taksirli suçlar nedeniyle altı ay veya daha fazla süre ile hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkûm olan uzman erbaşların sözleşmeleri feshedilecektir.

Anayasa Mahkemesi 18.04.2024 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan E.2024/26, K.2024/83, 14/03/2024 Tarihli kararıyla; taksirli suçlardan mahkumiyet nedeniyle uzman erbaşların sözleşmelerinin feshedilmesini öngören düzenlemenin anayasal bağlamda meşru bir amacının bulunmadığına dikkat çekmiş, söz konusu düzenlemenim Anayasa Madde 70’te güvence altına alınan “Kamu hizmetinde Kalma” hakkını ihlal ettiği sonucuna varmış ve düzenlemenin iptaline karar vermiştir. Kararın önem arz eden bölümleri özetle şu şekildedir;

“Uzman erbaşların sunacağı güvenlik ve savunma hizmetlerinin devletin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü olduğu kamu hizmetinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerden olduğu, bu görevleri ifa eden uzman erbaşların diğer kamu görevlileri kapsamında yer aldığı sonucuna ulaşılmaktadır.

İtiraz konusu kuralda, taksirli suçlar nedeniyle altı ay veya daha fazla süre ile hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkûm olan uzman erbaşlarının sözleşmelerinin feshedileceği ve TSK ile ilişiklerinin kesileceği öngörülmektedir. Bu itibarla kural, Anayasa’nın 70. maddesinde güvence altına alınan kamu hizmetlerinde kalma hakkını sınırlamaktadır.

Anayasa’nın 13. maddesinde “Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz.” denilmektedir. Buna göre kamu hizmetlerinde kalma hakkına sınırlama getiren düzenlemelerin kanunla yapılması, anılan hakka sınırlama getirilebilmesinin ilk şartını oluşturmaktadır.

Anayasa’nın 13. ve 70. maddeleri uyarınca kamu hizmetlerinde kalma hakkını sınırlamaya yönelik kanuni bir düzenlemenin şeklen var olması yeterli olmayıp kuralların keyfîliğe izin vermeyecek şekilde belirli, ulaşılabilir ve öngörülebilir nitelikte olması gerekir.

Kuralda uzman erbaşların sözleşmesinin feshedilmesine ve TSK ile ilişiğinin kesilmesine hangi tür ve miktardaki cezanın engel olacağı, herhangi bir tereddütte mahal bırakmayacak biçimde açık ve net olarak düzenlenmiştir. Bu nedenle kuralın belirli, ulaşılabilir ve öngörülebilir nitelikte olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla kuralın kanunilik şartını taşıdığı anlaşılmaktadır. Bununla birlikte temel hak ve özgürlüklere sınırlama getiren kuralların Anayasa’nın 13. maddesine uygunluğu denetlenirken sınırlamanın kanuna dayanması yeterli olmayıp aynı zamanda anayasal bağlamda meşru bir nedene de dayanması gerekmektedir.

Taksirli suçlar nedeniyle altı ay veya daha fazla süre ile hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkûm olan uzman erbaşların kamu görevinde bulunmalarına son veren kuralın anayasal bağlamda meşru bir amacının bulunduğu söylenemez. Açıklanan nedenlerle kural, Anayasa’nın 13. ve 70. maddelerine aykırıdır. İptali gerekir.”

Av.Meryem KILIÇ

Av.Yalçın TORUN