İşlenmeyen(Ekim/Dikim Yapılmayan) Tarım Arazilerinin Devlet Tarafından Kiraya Verilmesinin Şartları Nelerdir? Bu Duruma İtiraz Edilebilir mi ? İtiraz Süresi Nedir ?
A.Giriş
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan “İşlenmeyen Tarım Arazilerinin Tarımsal Amaçlı Kiraya Verilmesine İlişkin Yönetmelik” 22.08.2024 Tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik kapsamında;
- Kiraya verilecek tarım arazilerinin nereler olduğu komisyonca tespit edilecek,
- Malikler bu tespit neticesinde itirazda bulunabilecek,
- İtiraz edilmez ise rayiç kira bedelleri ayrıca komisyon tarafından tespit edilerek ilan edilecek,
- İlan sonrası kiralamak isteyenlerin talepleri alınarak değerlendirilecek,
- Talebi kabul edilenlerle kira sözleşmesi imzalanacak,
- Kira sözleşmesinde tahsil edilecek bedel malike ait olacak ve malike ödenecektir.
Komisyonlar yaptıkları çalışmalarla 2024 yılında il ve ilçe bazında ekilmeyen tarım arazilerini tespit etmiştir. Gelen itirazlar değerlendirildikten sonra işlenmeyen araziler listesi kesinleşmiştir. Bu yıl (2025) da işlenmeyen araziler tespit edilecek, geçen yıl tespit edilenler bir kez daha kontrol edilecek, geçen yıl işlenmeyip bu yıl işlenen araziler listeden çıkarılacaktır. İşlenmeyenler ise yenidenilan edilecek, iki yıl üst üste işlenmeyen arazilerin tespitinin ardındn sezonluk olarak kiraya verilecektir. Konuya ilişkin ayrıntılar aşağıdadır.
B.İşlenmeyen Tarım Arazisi Ne Demek ?
Hisselilik, mülkiyet ihtilafı, parçalılık, tarımsal faaliyete son verilmesi, göç veya başka bir sebeple, içinde bulunulan yılın 1 Eylül tarihi ile bölgelere göre değişen hasat dönemi dikkate alınarak takip eden yılın 31 Ağustos tarihine kadar olan süre içerisinde tarımsal üretim gerçekleştirilmeyen tarım arazisini ifade etmektedir.
C.İşlenmeyen Tarım Arazisini Kiralama Şartları Nelerdir?
1.Mülkiyeti gerçek veya tüzel kişilere ait olup üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazisi olması,
2.Arazinin tarımsal üretim için kiralanması,
3.Arazinin kiracı tarafından vasfının değiştirilmemesi.
D.İşlenmeyen Tarım Arazisi Nasıl Tespit Edilmektedir ?
Kiraya verilecek arazilerin tespiti amacıyla Tarım Bakanlığı il ve/veya ilçe müdürlükleri bünyesinde Arazi Tespit Komisyonu oluşturulmuştur. Arazi Tespit Komisyonu en az üç aylık dönemlerde toplanmaktadır. Arazi Tespit Komisyonu; kadastro parsel verileri, uydu görüntüleri, coğrafi bilgi sistemleri, diğer kamu kurumlarından elde edilecek veriler üzerinden yapılacak çalışmalar ve yerinde gerçekleştirilecek arazi kontrolleri ile işlenmeyen tarım arazilerini tespit etmektedir. Komisyon işlenmeyen tarım arazilerinin tespitinde, içinde bulunulan yılın 1 Eylül tarihi ile bölgelere göre değişen hasat dönemi dikkate alınarak en geç takip eden yılın 31 Ağustos tarihine kadar olan süreyi dikkate almaktadır. Komisyon tarafından tespit edilen işlenmeyen tarım arazileri listesi il/ilçe müdürlükleri tarafından beş gün süre ile mahallinde, elektronik ortamda ve il müdürlüğü internet sitesinde ilan edilmektedir. Arazi malikleri ve diğer ilgililer, listeler ile ilgili itirazlarını ilan süresi içerisinde Arazi Tespit Komisyonuna yapabilirler. Komisyon bu itirazları üç gün içinde karara bağlamaktadır.
E.İşlenmeyen Tarım Arazileri Nasıl Kiralanmaktadır ?
1.Rayiç Bedel Tespit Edilir
İşlenmeyen tarım arazileri listesinde yer alan tarım arazileri için yapılan itiraz reddedilip, kesinleştikten sonra rayiç kira bedelleri tespit edilir. Tarım arazilerinin rayiç kira bedelinin tespitinde emsal olarak kullanılmak üzere, kiralanacak tarım arazisi ile benzer özellikte ve aynı yerleşim yerinde bulunan en az üç adet kiralanmış tarım arazisi tespit edilir. Bu tespitin ardından Kiralanacak Tarım Arazileri Listesi oluşturulur. Listede kiracıların yetiştirebilecekleri ürün veya ürün gruplarına da yer verilir. Kira bedeli, Arazi Kiralama Komisyonu tarafından takdir edilen rayiç kira bedelinden düşük olamaz. Arazi Kiralama Komisyonu, kesinleşen Kiralanacak Tarım Arazileri Listesini, mahallinde, elektronik ortamda ve il müdürlüğü internet sitesinde yedi gün süre ile ilan eder.
2.Kiralama Talepleri Alınır
Arazi Kiralama Komisyonu, ilan süresi içerisinde kiralama taleplerini alır. İlan edilen tarım arazilerini kiralamak isteyenler, Tarım Arazisi Kiralama Talep Formunu eksiksiz olarak doldurarak ilan süresi içerisinde Tarım Bakanlığı İl Müdürlüğüne başvuru yaparlar. Kiralama başvuruları Tarım Arazileri Değerleme ve Edindirme Bilgi Sistemi(TED Portalı) üzerinden de gerçekleştirilebilir. Gerçek kişi olarak başvuruda bulunanların Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaları zorunludur.
3.Kiracının Seçimi
Kiralama öncelikli olarak; kiraya verilecek tarım arazisinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere, sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odalarına yapılır. Kiralanacak tarım arazileri; rayiç kira bedelinden az olmamak üzere öncelikle tarım arazisinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenler, sivil toplum kuruluşlar ve meslek odalarından en yüksek teklifi verene, bu gruplardan istekli çıkmaması halinde ise diğer isteklilerden en yüksek teklifi verene kiralanır.
Kesin kiracıların belirlenmesinin ardından Arazi Kiralama Komisyonunca Kesinleşen Kiralama Listesi hazırlanır.
4.Kiracıya Tebligat Yapılması
Kesinleşen kiracılara kira bedeli, kira süresi, ödeme koşulları, kira bedelinin yatırılacağı banka hesabı, vergi, resim, harçları ve diğer giderler gibi sözleşme giderleri ve benzeri bilgileri de içeren bir tebligat yapılır.
4.Kiracının Ödeme Yapması ve Kira Sözleşmesinin İmzalanması
Tebligat tarihinden itibaren en geç yedi günlük süre içerisinde kiracının kira bedeli ile sözleşme giderlerini ödemesi ve varsa diğer yükümlülükleri yerine getirmesi gerekmektedir. Kiracı bu yükümlülüklerini yerine getirdikten sonra matbu kira sözleşmesi düzenlenir. Kira sözleşmesinde, kira süresi, sözleşmenin başlama ve bitiş tarihleri, karşılıklı sorumluluklar, fesih şartları gibi hususlara yer verilir.
Kiracı, sözleşme imzalama aşamasında kira bedelini ödediğine dair belgeyi Arazi Kiralama Komisyonuna sunar.
5.Arazinin Kiracıya Teslimi
Kiraya verilecek tarım arazisi, sözleşme tarihinden itibaren on beş gün içinde üzerindeki muhdesat ve müştemilat bilgilerini içeren krokinin de yer aldığı, mahallinde tanzim edilecek Arazi Teslim Tutanağı ile kiracısına teslim edilir.
6.Elde Edilen Kira Gelirinin Malike Ödenmesi
Kiralanan arazinin kiralama bedeli arazi malikine aittir. Arazi maliklerine veya hak sahiplerine ulaşılamaması halinde; kira bedelleri Bakanlıkça belirlenecek bir kamu bankasında araziye özgülenerek açılacak üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılır. Mülkiyeti ihtilaflı tarım arazilerinde ihtilafın giderilmesi halinde biriken kira geliri ve ferileri hak sahiplerine payları oranında dağıtılır.
F.Malikin Arazide Üretim Yapma İtirazı
Kiralama sezonu içerisinde, kiralanan tarım arazilerinin maliklerinden herhangi biri tarafından bir sonraki sezonda üretim yapacağına dair bir başvuru yapılabilir. Bu durumda arazi bir başkasına kiralanmaz.
Av.Meryem KILIÇ
Av.Yalçın TORUN
Uyarı; Web sitemizde yayımlanan yukarıdaki yazılı metnin, eser sahipliği hakları Av.Meryem KILIÇ ve Av.Yalçın TORUN’a aittir. Bu yazılı metin hak sahipliğinin tespiti amacıyla zaman içerikli elektronik imza ile muhafaza edilmektedir. Sitemizdeki yazılı metinler avukat meslektaşlarımız tarafından dilekçelerinde serbestçe kullanılabilir, fakat metinlerin tamamının, bir kısmının veya özetinin atıf yapılmaksızın başka web sitelerinde yayınlanmasına iznimiz yoktur.