ORDU YARDIMLAŞMA KURUMU (OYAK) TEMSİLCİLER KURULUNUN VE GENEL KURULUN OLUŞUMU İLE BU KURULLARDA EMEKLİ DAİMİ ÜYELERİN TEMSİL EDİLMEMESİ SORUNU
1.Genel
Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK), Milli Savunma Bakanlığına bağlı Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarına OYAK Kanununda gösterilen sosyal yardımları sağlamak üzere kurulmuştur. Jandarma Genel Komutanlığı personelinin asker niteliği kaldırılmış ve İçişleri Bakanlığına bağlanmış olsa da J. Gn. K.lığı personeli kurumun yardımlarından yararlanmaktadır. Kurum, özel hukuk hükümlerine tabi olup, mali ve idari bakımdan özerktir ve tüzel kişiliği vardır. Kurumun yapacağı sosyal yardımlar emeklilik yardımı, maluliyet yardımı, ölüm yardımı, konut edindirme yardımı, emekli maaşı yardımı olarak belirlenmiştir. Kurum, Kurumlar vergisine tabi değildir. OYAK’ın 480 Milyar Tl. mal varlığı olduğu kendi web sayfasında açıklanmıştır. Toplamda 2022 yılı faaliyet raporuna göre elli yedi büyük ölçekli şirketin hissedarı olup, bu şirketlerden altı adetinin hisseleri halka satılmış ve BİST’da işlem görmektedir. Şirketler özel hukuk hükümlerine tabi olup, yönetimlerinde Türk Ticaret Kanunu hükümleri uygulanmaktadır. Örneğin Tamek Grup Gıda Üretim AŞ’’nin Yönetim Kulu Üyeleri OYAK’a bağlı farklı tüzel kişilikler olup, bunlar OYAK Birleşik Enerji A.Ş, Erdemir Mühendislik, Yönetim ve Danışmanlık Hizmetleri AŞ, OYAK Denizcilik ve Liman İşletmeleri AŞ.dir. TAMEK Grup’un tek hissedarı ise OYAK Gıda Tarım Holding AŞ.’dir. Şirketin yönetimi de Türk Ticaret Kanunun A.Ş. ler için öngörülen hükümlerine göre gerçekleşmektedir. Böyle devasa bir yapı şirketler topluluğu içerisinde emekli daimi üyelerin birikimlerinin toplam OYAK birikimlerinin %42 sini oluşturduğu, doksan altı binden fazla emekli daimi OYAK üyesi olduğu söylenmektedir.
2.OYAK’ın Organları ve Temsili
OYAK’ın organları, Temsilciler Kurulu, Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Denetleme Kurulu, Genel Müdürlük olarak kanunda belirlenmiştir. OYAK Kanununa göre Yönetim Kurulunun daveti üzerine OYAK Genel Kurulu her yıl en geç Mayıs ayının sonuna kadar toplanmak zorundadır. OYAK Genel Kurulunun görevi özetle; senelik kar, zarar hesapları ve yapılan işler raporu ile denetleme kurulunun tetkik ve inceleme raporları üzerinden bilançoyu onaylamak ve ilgilileri ibra etmek, yönetim kurulu üyelerini denetçiyi ve yedeklerini seçmek, kendisine arz edilen diğer konularda karar vermektir. Her yıl toplanan genel kurul üyelerine dağıtılacak kar payı oranını da bütün şirketlerin kar payı miktarını dikkate alarak belirlemektedir. Genel Kurul Temsilciler Meclisi tarafından seçilen 20 üye ile kanunda belirtilen makamlarda ( Milli Savunma Bakanı, Maliye Bakanı, Kuvvet Komutanları ve Kurmay Başkanları Gn. Kur. Başkanı, Sayıştay Başkanı TOBB Başkanı, BBDK Başkanı Özel sektörde, Milli Savunma Bakanı tarafından üç sene için seçilecek üç kişi) görev yapan kişilerden oluşmaktadır. Temsilciler Kurulu, Milli Savunma Bakanlığınca birlik ve müesseselerde vazifeli ve daimi üyeler arasından, mensup oldukları birlik ve müesseselerin komutan veya amirlerince tespit olunacak mümessillerden oluşmaktadır. Temsilciler Kurulunun üye adedi, 50 den az 100 den fazla olamayacaktır. Halen uygulamada 75 üye ile görev yapmaktadır. “OYAK daimi üyeleri” Türk Silahlı Kuvvetleri kadrolarında görevli bilumum muvazzaf subay, sözleşmeli subay, askeri memur, muvazzaf astsubay, sözleşmeli astsubay ve uzman jandarmalar ile emekli maaşı sistemine giren üyeler ve ölümleri halinde sisteme devam etmek isteyen eşlerinden oluşmaktadır. Temsilciler Kurulu, her üç senede bir Genel Kurulun mutat senelik toplantısından en az üç gün evvel Ankara’da toplanmaktadır. Temsilciler kurulunda 2018 -2021 yılları arasında (7) general, (31) subay, (26) astsubay, (2) uzman jandarma, (2) uzman erbaş, (7) sivil memur bulunduğu fakat daimi üyelerden emeklilerden kimsenin olmadığı görülmektedir. Temsilciler meclisi üç senede bir, kurumun bilanço ve kar ve zarar hesapları genel kurul kararları ve denetçilerin raporları üzerinde görüş bildirmek ve yeni temennilerde bulunmak görevi de vardır. Temsilciler Kurulunun nasıl seçileceğine ilişkin bir yönetmelik mevcuttur. Temsilciler Kurulunda görev alacak üyeler Kuvvet Komutanlıkları bünyesinde görevli daimi üye sayısı dikkate alınarak aynı oran üzerinden kontenjan miktarı dikkate alınarak belirlenmektedir. Maalesef emekli üyeler daimi üyeler arasında yer almasına rağmen temsilciler kurulu veya genel kurulda yer almamaktadırlar.
3.Temsilciler Kurulunda Emekli Üyelerin Temsili Sorunu
Yukarıda ifade ettiğimiz üzere Temsilciler Kurulu kendi içinden 20 üyeyi Genel Kurulda görev almak üzere seçmektedir. Temsilciler kurulunda emekli üye olmadığından, kendi içinde genel kurulda görev alacak 20 üyesini seçerken emekli daimi üye seçememekte, böylelikle genel kurulda emekliler temsil edilmemektedir. Son zamanlarda temsilciler kurulunda maalesef emekli maaş sistemine giren üyelerin mevcut olmadığı şeklinde eleştiriler yapılmaktadır. Kanunda emekli maaş sistemine giren üyelerin daimi üye olacağı ve Temsilciler kurulunun daimi üyelerden oluşacağı belirtilmesine rağmen yönetmelikte bu hususun göz ardı edildiği, temsilciler kurulunda emekli üyelerin de yer alması gerektiği konusunda son günlerde artan talepler mevcuttur. Temsilciler kurulunun oluşmasında son zamanlarda farklı statülerin OYAK birikimleri dikkate alınarak oransal olarak temsil edilmesi gerektiği, örneğin Astsubay statüsündeki üyelerin birikimleri dikkate alınarak, toplam birikimler içerisinde mevcut astsubay birikimleri oranında temsilciler kurulunda astsubay sayısının tespit edilmesi gerektiği de ileri sürülmektedir. Aynı şey diğer statüler için de ileri sürülmektedir.
Av. Yalçın TORUN
UYARI
Web sitemizde yayımlanan yukarıdaki yazılı metnin, eser sahipliği hakları Av.Yalçın TORUN’a aittir. Bu yazılı metin hak sahipliğinin tespiti amacıyla zaman içerikli elektronik imza ile muhafaza edilmektedir. Sitemizdeki yazılı metinler avukat meslektaşlarımız tarafından dilekçelerinde serbestçe kullanılabilir, fakat metinlerin tamamının, bir kısmının veya özetinin atıf yapılmaksızın başka web sitelerinde yayınlanmasına iznimiz yoktur.